Hier is een flinke discussie over; wat is nou een taalfout en wat is nou een spelfout en een typefout? Het zijn eigenlijk best vergelijkbare dingen. Toch zijn er wel verschillen in.
Wat is een spelfout?
Een spelfout is wanneer je niet weet hoe je een woord moet schrijven en daardoor het verkeerd spelt; bijvoorbeeld als je praat over een groepsleider, willen mensen het ook vaak met een “ij” schrijven in plaats van een “ei”, waardoor het een hele andere betekenis krijgt.
Wat is een taalfout?
Een taalfout is meer een grammaticale fout. Een voorbeeld: “Het meisje die daar de brief in de brievenbus stopt, ken ik niet.” Het woord “die” zou vervangen moeten worden door “dat”. Het is tenslotte “dat” meisje. De volgorde van de zin klopt dan niet. Zo’n taalfout ziet er wellicht wat sullig uit, maar komt toch vaak voor.
Wat dan weer anders is, is een typefout. Een typefout is een fout die je kan maken door snel te typen, of niet helemaal op te letten tijdens het typen, waardoor je iets verkeerd schrijft. Het is niet zozeer dat je niet weet hoe je iets schrijft, maar eerder dat je een fout maakt door onoplettendheid.
Taalfouten komen vaker voor dan je denkt. Het zijn niet alleen mensen die de taal niet goed beheersen die spelfouten maken, maar ook juist Nederlanders die de taal wel goed beheersen maken regelmatig fouten. Wel 72 procent van de hoogopgeleide Nederlanders ziet regelmatig op het werk spelfouten en taalfouten voorkomen.
Volgens een gepubliceerd onderzoek op Nu.nl blijkt uit een onderzoek van het taalinstituut 'Taal in Bedrijf' dat driekwart van de hoogopgeleiden zich ergert aan spelfouten en geen zakelijke relatie wil aangaan met bedrijven die af en toe foutjes maken. Bijvoorbeeld als een potentiële klant jouw website bezoekt en hij ziet meteen spelfouten, dan verliest hij vaak zijn vertrouwen omdat het er onprofessioneel uitziet.
Ook blijkt dat Google-zoekmachines websites scannen op spelfouten. Bij meer spelfouten komt de website lager in de Google-zoekresultaten. Natuurlijk heeft populariteit ook een grote invloed op de zoekresultaten van een website, maar toch is het belangrijk om zo foutloos mogelijk te schrijven. Dit komt doordat zoekmachines zoals Google proberen te bepalen of een site waardevol is of niet. Dubieuze en minder waardevolle sites bevatten vaker spelfouten, waardoor de kans groot is dat zoekmachines je site mogelijk onterecht als onbetrouwbaar markeren en dus lager laten scoren.
Zoekmachinespecialisten (SEO) gebruiken soms nog opzettelijk taalfouten en spelfouten om beter gevonden te worden wanneer iemand per ongeluk een fout maakt tijdens het zoeken. Deze techniek is echter enigszins achterhaald, omdat zoekmachines tegenwoordig direct aangeven of je een spelfout hebt gemaakt en soms zelfs automatisch verbeteren. We kunnen dus concluderen dat je niet direct wordt gestraft voor spelfouten, maar het wel slim is om ze te minimaliseren.
Hierbij hebben we het eigenlijk over alle teksten op je site. Mocht er echter een spelfout in de domeinnaam staan, dan reageren zowel zoekmachines als gebruikers veel feller. De kans is dan groot dat je wordt gezien als onbetrouwbaar of zelfs gevaarlijk.
Maar wat als er in drukwerk spelfouten worden gemaakt? Is het dan de fout van de drukker of van de oorspronkelijke schrijver? Daar kan best nog wel over gediscussieerd worden. Veel grafische bedrijven of drukkers hebben daarom in hun voorwaarden staan dat ze niet verantwoordelijk zijn voor eventuele fouten. Het is tenslotte niet het grafische bedrijf of de drukker die de fout heeft gemaakt.
Mocht je de teksten door een redacteur laten nakijken, dan kun je daar vaker wel de verantwoordelijkheid neerleggen, omdat veel redacteuren als kwaliteitseis hebben dat ze dit soort fouten voorkomen.
Ons advies is altijd: laat bij elke wijziging de teksten nakijken. Grafisch ontwerpers zullen je vaak ondersteunen met teksten, maar richten zich voornamelijk op het ontwerp en de leesbaarheid. Drukkers controleren vaak de documenten voordat ze gedrukt worden, maar dan vooral op technisch en structureel vlak, niet op tekstueel vlak.
In de meeste gevallen, hoe vervelend het ook is, ben jij als opdrachtgever zelf verantwoordelijk voor spelfouten. Let dus goed op, want het is zonde als je alles hebt laten drukken en dan ontdekt dat er een spelfout in je drukwerk zit.
Nu denk je waarschijnlijk: “Hè, maar kan ik dan wat tegen die spelfouten doen?” Nou, je hebt geluk, want hier zijn nog 8 tips om beter te kunnen spellen.
1. Gebruik ezelsbruggetjes.
Je kent het vast nog wel van de basisschool: ezelsbruggetjes om je lesstof beter te onthouden.
Bijvoorbeeld:
Schrijf je veel werkwoordsvormen verkeerd (d/t/dt)? Vul het werkwoord ‘lopen’ in en je hoort het vanzelf. Dit werkt voor 90% van de gevallen. “Ik heb het Facebookbericht geloopt geliket“.
Haal van het hele werkwoord ‘en’ af.
Je houdt in ons voorbeeld dan over: hak-, straff-, upload-, bev-, fax- en verhuiz-.
Komt de laatste letter voor in ’t ex-kofschip?
Dan gebruik je een ‘t’ in de verleden tijd: ik hakte, strafte, faxte en ik heb gehakt, gestraft en gefaxt.
Komt de laatste letter niet voor in ’t kofschip?
Dan gebruik je een ‘d’ in de verleden tijd: ik uploadde, beefde, verhuisde en ik heb geüpload, gebeefd en ben verhuisd.
2. Lees alles hardop na.
Hardop lezen helpt je te realiseren of een zin goed loopt. Je hoort je fouten meteen. Deze techniek wordt vaak gebruikt bij dyslecten om tekst beter te laten doordringen.
3. Gebruik een spellingcontrole op je computer of een online spellingcontrole.
Spellingcontrole is handig om fout gespelde woorden te herkennen. Alles wat fout is gespeld, krijgt een rode kartelstreep. Let wel op: als je een woord verkeerd spelt dat toevallig een ander bestaand woord is, wordt het niet altijd aangegeven. Mocht je geen spellingcontrole op je computer hebben, dan kun je het ook controleren via http://www.spelling.nu/.
4. Gebruik Google of een woordenboek om woorden te controleren op betekenis.
Twijfel je over de spelling van een woord en wil je weten of het de juiste betekenis heeft? Pak dan een woordenboek of zoek het op via Google. De betekenis staat er dan gewoon bij en je kunt het meteen goed opschrijven. Let op dat je niet Google Translate gebruikt, want die maakt nog weleens fouten.
5. Laat je tekst door iemand nalezen.
Soms zie je spelfouten niet zelf. Vraag daarom af en toe iemand anders om je tekst na te lezen. Vaak ziet een ander fouten die jij over het hoofd ziet.
6. Neem de tijd om iets te schrijven.
Als je gehaast bent, is de kans op fouten groter dan wanneer je rustig de tijd neemt. Je hersenen nemen de tekst dan beter op en herkennen sneller fouten.
7. Laat het controleren door een gecertificeerde tekstschrijver of redacteur.
Hoeveel spelfouten zijn er gemaakt tijdens het schrijven van dit blog?
Tijdens het schrijven van deze blog zijn ook wat fouten gemaakt. In totaal waren het er 13. Waaronder het woord “spelfout”. Ik dacht eerst dat het “spellingsfout” was, en ik schreef “woordeboek” in plaats van “woordenboek”. Best wel erg voor een blog over spelfouten.
Zijn er tijdens het maken van deze blog nog spelfouten gemaakt?
Dat kan toch niet? Toch wel. Om te beginnen dacht ik al dat “spellingsfouten” een woord was en had ik het meerdere keren in deze blog geschreven. Ook werden er vooral veel typefouten gemaakt. Vaak waren er letters vergeten. En zelfs tijdens het schrijven van deze paragraaf typte ik “Weren” in plaats van “waren”.